بی متال چیست؟
گرما بر عملکرد و طول عمر موتور تاثیرگذار است. از جمله منابع زمینه ساز و تشدیدکننده گرمایش موتور، جریانی است که در سیم پیچ موتور وجود دارد. با این حال نمی توان منکر شد که گرما از ملزومات کارکرد موتور است. اما پر واضح است که باید از موتور در برابر اضافه بار حرارتی و گرم شدن بیش از حد محافظت کرد. برای همین از رله بار حرارتی یا بی متال استفاده می شود.
بی متال در واقع دستگاهی است که با استفاده از آن می توان از موتورهای الکتریکی در تابلوهای برق صنعتی محافظت کرد. اگر رله بی متال را از نزدیک دیده باشید، احتمالاً می دانید که داخل آن ها سه عدد تیغه وجود دارد که هر یک توسط دو فلز به یکدیگر جوش خورده و به دور تیغه ها، چندین مدار سیم پیچیده شده است.
اما آیا می دانید بی متال چگونه عمل می کند؟
سوال خوبی است. در پاسخ به آن باید گفت وقتی حرارت بر تیغه ها تاثیر می گذارد، از نظر طولی منبسط می شوند و فرم خود را از دست می دهند. در نتیجه کنتاکت 95_96 قطع شده و کنتاکت 97_98 وصل می شود. باید بدانید که کنتاکت 95_96، به صورت سری در مدار استپ کنتاکتور فرمان بسته می شود. پس از قطع شدن این کنتاکت از مدار خارج شده و موتور الکتریکی خاموش خواهد شد. بدین ترتیب خطر سوختن موتور رفع می گردد.
بی متال، دارای سه ورودی و سه خروجی است. این سه ورودی با استفاده از سه عدد تیغه به قسمت خروجی کنتاکتور وصل می شوند و سه خروجی به موتور الکتریکی متصل اند. با بروز هر نوع خطایی که منجر به گرفتن بار اضافه توسط موتور الکتریکی شود، تیغه های موجود داخل رله گرم می شود؛ در این صورت کنتاکت 95_96 قطع شده و کنتاکت 97_98، به منظور هشدار، وصل خواهند شد.
همانطور که می دانید بر روی بی متال، پیچی برای تنظیم وجود دارد که شما می بایست آن را بر اساس شدت نیروی موتورهای الکتریکی که بر روی پلاک آن مشخص شده تنظیم نمایید.
بر روی بی متال، به جز پیچ تنظیم، دو دکمه قرار دارد که اگر بی متال به هر دلیلی قطع شد، پس از سرد شدن با فشار دادن دکمه مشکی، مجدداً وصل شود. البته برخی رله ها به صورت اتوماتیک کار می کنند. بنابراین، با قطع شدن سیستم و خنکی تیغه ها، کنتاکت 95_96 به صورت خودکار، کار خود را از سر می گیرد و کنتاکت 97_98 با ماموریت هشدار، قطع شده و بدین ترتیب هشدار خاموش خواهد شد.
ترمومتر بی متال چیست؟
یکی از مهمترین کمیت ها که اندازه گیری آن در واحدهای صنعتی از اهمیت قابل توجهی برخوردار است، دمای سیستم می باشد. به این منظور از ابزارهای گوناگونی استفاده می شود که برخی از آن ها، ضمن اندازه گیری درجه حرارت، قادر به تولید سیگنال کنترلی و سوئیچ نیز هستند. روش های اندازه گیری حرارت به صورت کلی یا تماسی است و یا غیر تماسی. در سنجش دما به صورت تماسی، از تماس یک سنسور استفاده می شود؛ مثلاً ترموکوپل.
اما روش اندازه گیری حرارت در مدل های آنالوگ، با روش بی متال است. در این فرایند از یک لوله موئین و یک حباب که در اصطلاح به آن ها ترمومتر بی متال گفته می شود، استفاده خواهد شد.
در توضیح دقیق تر ترمومتر بی متال می توان اینطور گفت که ترمومتر بی متال، ابزاری پر مصرف برای سنجش دمای سیالات مختلف در مصارف صنعتی، خانگی، پزشکی، پتروشیمی، نفت و گاز و… است که در این سال ها، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.
کابلشو بی متال چیست؟
پیش از توضیح اینکه اصلاً کابلشو بی متال چیست، اجازه دهید به ذکر این نکته بپردازیم که یکی از مهمترین مولفه ها در انتقال جریان الکتریکی، مقاومت الکتریکی است. بنابراین اگر در مسیر اتصال جریان، هر اتصال غیر اصولی و نامناسبی وجود داشته باشد، مقاومت الکتریکی را به طرز قابل توجهی افزایش می دهد. در نتیجه نه تنها دمای هادی افزایش می یابد، بلکه عملکرد و راندمان جریان الکتریکی نیز دچار مشکل می شود. برای رفع نقص های به وجود آمده، یک راه حل عالی وجود دارد و آن استفاده کردن از کابلشو بی متال است.
بسیاری از کارشناسان نیز بر این باورند که یکی از بهترین راهکارها برای انتقال جریان از سیم و کابل آلومینیومی، استفاده از کابلشو بی متال است؛ چرا که ایمنی کافی برای برقراری اتصال به کلید فیوز و اتوماتیک را دارند. این کابلشوها برای سطوحی مورد استفاده قرار می گیرند که در شبکه های انتقال، دارای دایره و نیم دایره باشند.
جنس کابلشوها بستگی به نوع اتصال دارد. خوشبختانه انواع کابلشو به گونه ای طراحی شده اند که به راحتی می توان آن ها را متصل کرده و یک تماس الکتریکی مطلوب ایجاد نمود. اگر به سرسیم های بی متال توجه کنید، متوجه می شوید که کاملاً استاندارد و اصولی ساخته شده اند. جالب است بدانید که طراحان، ضخامت انواع کابلشو بی متال را بر اساس جریان اتصال در نظر گرفته اند. سرسیم های بی متال، سایزهای مختلفی دارند؛ 16، 25، 35 و…
بافت این کابلشوها، از مس و آلومینیوم است. البته نمونه های خالص از این آلیاژها در بافت این کابلشوها مورد استفاده قرار گرفته است. در ساختار این کابلشوها از دو فلز ناهمگون استفاده شده است. به همین دلیل در زمان برقراری اتصال، با مشکلاتی نظیر خوردگی رو به رو نخواهیم بود.
آشنایی با نحوه نصب انواع بی متال
نصب بی متال اصلاً کار سخت و پیچیده ای نیست. کافیست پس از وصل کردن شاخک های بی متال به خروجی کنتاکتور، مدار فرمان را ببندید. اگر بی متال در مدار قرار بگیرد، باید از فیوز مینیاتوری استفاده کرد تا از آن در برابر جریان مغناطیسی محافظت شود. (بی متال تنها می تواند از جریان حرارتی محافظت کند.)
و اما نصب بی متال و پیچ تنظیم H-A
بر روی برخی بی متال ها، شستی را می بینید که علامت H درج شده بر روی آن، حالت دستی و نشان A فرم اتوماتیک را نشان می دهد. زمانی که بی متال عمل می کند، کنتاکت ها تغییر وضعیت می دهند. اگر بخواهید آن ها را به حالت اولیه و نرمال بازگردانید، باید از دکمه ریست استفاده کنید و اگر مایل هستید که پس از هر بار کار، کنتاکت های بی متال به شکل کاملاً خودکار به حالت اولیه باز گردند، می بایست آن را در حالت A قرار دهید. در غیر این صورت، پس از هر مرتبه عملکرد بی متال، ملزم به ریست کردن آن هستید.
بر روی بی متال، دکمه استپ را نیز می بینید. هدف از تعبیه این دکمه، انجام آزمایش قطع مدار فرمان است. بدین ترتیب کاربران می توانند از صحت اتصال در مدار فرمان مطمئن شوند. برای اطمینان از سالم بودن یا نبودن بی متا و برای کسب اطلاع بیشتر درباره کارکرد کنکلاً درست بی متال باید از دکمه تست استفاده کنید. بدین ترتیب وقتی دکمه را فشار می دهید، مدار قطع خواهد شد.
شایان ذکر است که شاخک های ورودی و یا ورودی سه فاز قدرت، به قسمت زیرین کنداکتور وصل می شوند و این در حالی است که خروجی بی متال به موتور متصل است.